4017 entegresi ile frekans bölücü

4060 entegresini kulanan bir siren devresi yapmak amacıyla bilgisayarın başına oturdum. KiCad programının kütüphanesinde 4060 entegresini bulamayınca devre şemalarını karıştırmaya başladım. Karşıma bu devre çıkınca hemen yapmaya karar verdim. Ben 1Kz verirsem 100, 200, 300, ... 900, 1000 Hz gibi sonuç alacağımı umarak büyük bir azimle çalıştım. Ama ben acele ile yanlış düşünmüşüm. Devreyi yaparken bu seferde KiCad'ın baskı devre kütüphanesi ile uğraştım. İstediğim şekilde kütüphane bulamadım. Sonuçta kütüphane ile uğraşmak istemezken yine kütüphane oluşturmak zorunda kaldım. Kısacası KiCad'ın derinliklerini öğrenmeye zorlandım. Kusurlarına rağmen yinede kicad programı ücretsiz ve kütüphane elemanlarını oluşturmak diğer programlara göre kolaymış. Yine de geniş olarak anlatan olursa çok faydalı olur. Bir de Türkçesi olsaydı daha iyi olurdu.

Devrenin Yapısı ve Çalışması:

Devrede 4017 onlu sayıcı entegresi ve 4001 NOR kapılı entegresi kullanılmıştır. Çıkış ayaklarına jampır için uçlar konularak frekans bölücü olarak düzenlenmiştir. Girişe uygulanan clock sinyali, entegre uçlarındaki herhangi bir jampırın takılması ile devrenin çıkış ucunda o değere bölünür. Örneğin, girişe 1 Khz'lik (1000 Hz) kare dalga sinyali uygulandığında, P1 jampırlarından diyelim ki 5 nolu jampır takılı olduğunda çıkıştan elde edilecek sinyal, giriş sinyalinin 5'e bölünmesi ile elde edilen sinyaldir.


Sekil 1: Devrenin şeması.

Şemanın PDF formatında dosyasını indirmek için tıklayınız.

Devrenin Test Edilmesi:

Devreyi denemek amacıyla 1000 Hz'lik (1KHz) clock sinyalini girişte kullandım. Buna göre aşağıdaki değerleri frekansmetrede ölçerek çıkışta tesbit ettim.

Jampır ucu        4017    İşlem       Bölünen değer
--------------    ----    ------      -------------
1  nolu jampır --> Q0 --> 1000/1  --> 1000 Hz
2  nolu jampır --> Q1 --> 1000/2  --> 500 Hz
3  nolu jampır --> Q2 --> 1000/3  --> 333 Hz
4  nolu jampır --> Q3 --> 1000/4  --> 250 Hz
5  nolu jampır --> Q4 --> 1000/5  --> 200 Hz
6  nolu jampır --> Q5 --> 1000/6  --> 166 Hz
7  nolu jampır --> Q6 --> 1000/7  --> 143 Hz
8  nolu jampır --> Q7 --> 1000/8  --> 125 Hz
9  nolu jampır --> Q8 --> 1000/9  --> 111 Hz
10 nolu jampır --> Q9 --> 1000/10 --> 100 Hz

Şekil 2: Devrenin baskı devresi.



Şekil 3: Devrenin yapılmış halinin görünümü.

Baskı devrenin PDF formatında dosyasını indirmek için tıklayınız.

Devrenin Kicad dosyalarını indirmek için tıklayınız.

Baskı devrede kullanılan ve tarafımdan oluşturulan kütüphane dosyalarını indirmek için tıklayınız.

Devrenin Malzeme Listesi:
U1: CD 4017
U2: CD 4001
P1: 2x10 sıralı pin
P2: 1x4 sıralı pin
48x39 baskı devre plaketi

Notlar:
1- Ben entegrelerin voltaj uçlarının yakınına 100 nF kondansatör koymayı unuttum. Bir şekilde yerleştirmenizde fayda var.
2- Devre 5 volt besleme ile denenmiştir.
3- Baskı devre hazırlanırken kütüphanede değişiklik yapılmıştır.

Kolay gelsin.